Przewodniki turystyczne wskazują, że Rzym ma największą gęstość kościołów, podczas gdy Mediolan szczyci się największą liczbą banków na mieszkańca. Niezależnie od tego, czy jest to fakt, czy anegdota, jego wieloletnia wytrwałość podkreśla filozoficzny podział, który oddziela północne Włochy od wszystkiego na południe od nich.

Trzeba przyznać, że geograficzna konfiguracja tej sekcji jest niezręczna. Nie ma tu Piemontu, który został wciągnięty do własnego rozdziału (str. 16) ze względu na jego znaczenie w świecie wina. Górzysta Dolina Aosty, nadmorska Liguria, finansowe centrum Lombardii i wydłużona Emilia-Romania są tutaj zgrupowane, co może wydawać się przypadkowe. Jednak pomimo odmiennych osobowości geograficznych, terytoria te są zjednoczone przez osiągnięcia: skupione, ciężko pracujące i praktyczne, były główną siłą w „włoskim cudzie gospodarczym” po drugiej wojnie światowej - pasującym określeniem, ponieważ sugeruje inspirację, w równym stopniu miara, przez kościół i bank.

Wina z Doliny Aosty i Ligurii są stosunkowo nieznane za granicą. Granicząca ze Szwajcarią i Francją, położona w Alpach, Valle d'Aosta to najmniejszy region Włoch. Jej wina to Pinot Grigio, Pinot Nero i Chardonnay. Błogosławiona przez morze i słońce Liguria oferuje średnio-strukturalną biel (z Vermentino) znaną jako Colli di Luni.

Prestiżowa strefa win musujących we Włoszech to Franciacorta niedaleko Brescii w Lombardii. Wykonane w metodo classico, te eleganckie zimne ognie składają się z Chardonnay, Pinot Bianco i Pinot Nero.

Popularne odmiany winorośli

Emilia-Romagna, ze swoimi ogromnymi spółdzielniami, jest również ważnym graczem. Jego produkcja sięga od musującego czerwonego Lambrusco (produkowanego w pobliżu Modeny) po butikowe wina Sangiovese di Romagna i wino deserowe Albana di Romagna.

Albana: jego nazwa pochodzi od albus, czyli „biały” po łacinie. Ten autochtoniczny szczep z Romagna wytwarza pyszne deserowe wina passito lub botrytis.

Albarola: zwana także Bianchetta Genovese, jest jednym z trzech winogron w białych winach z Cinque Terre w Ligurii. Pozostałe dwa to Bosco i Vermentino.

Chiavennasca: Inna nazwa Nebbiolo, Chiavennasca jest bazą dla czerwonych win w Valle d'Aosta i Valtellina w Lombardii, gdzie wytwarza suszone wino z winogron Sforzato.

Croatina: to owocowe czerwone grono, znane również jako Bonarda, występuje w winach z Lombardii Oltrepò Pavese.

Lambrusco: W Emilii-Romanii (w tym popularny Lambrusco Grasparossa) jest sześć rodzajów winogron, z których wytwarza się wytrawne i słodkie czerwone wina frizzante.

Sangiovese di Romagna: Genetycznie identyczna z toskańską odmianą Sangiovese, ta czerwona odmiana ma starożytne korzenie w Romanii i daje unikalne, specyficzne dla terytorium wyrażenia.